KORONAVİRÜS KRİZİNDE PAZARLAMA İLETİŞİMİ NASIL OLMALI?

Korona virüs (Covid-19) salgını küresel ölçekte ne kadar sürer bilinmez. İyimser yaklaşıma göre iki ay kadar devam edebileceği gibi, kötümser yaklaşıma göre Temmuz-Ağustos ayına hatta 2021 yılının bahar aylarına kadar sürebilir.

Salgını önlemek için ülkelerin aldıkları koruyucu önlemler, turizm, havacılık, doğal taş, yiyecek içecek, fuarcılık, tekstil gibi pek çok sektörü olumsuz etkiledi. Çok büyük ihtimal artarak da devam edecektir.

Konu küresel virüs salgını olduğu için yüksek belirsizlikten dolayı isabetli makro ve mikro ekonomik tahminler yapmak kolay değil. Her an her şey değişebilir. Fakat kötü senaryo gerçek olur ve salgın birkaç aydan daha uzun sürerse birçok şirket ve markanın bundan zarar göreceği kesin.



Bu durumda şirketler/markalar, sosyo-ekonomik kriz ve belirsizlik ortamından güçlenerek çıkabilmeleri için pazarlama iletişimi açısından neler yapabilir? 

Yaşadığım tecrübeleri de harmanlayarak önerilerimi sizler için paylaştım:

1) Salgın öncesi planlanan pazarlama stratejilerinin hepsi tekrar ele alınmalı. Bu dönemde sadece ticari reklam, kampanya, tanıtım vs. öne çıkaran pazarlama faaliyetlerinin tüketicilere (son tüketici/endüstriyel tüketici) yanlış mesaj vereceği göz ardı edilmemeli. Aksi durumda yapılacak bir iletişim hatası, şirkete/markaya itibar, imaj ve ticari sonuçlar bakımından kalıcı tahribatlar yaratabilir. O nedenle zor günlerinde müşterilerinin yanında olduğunu ve duyguları ön plana çıkarabilecek stratejiler benimsenmeli. Müşterilere, krizden birlikte çıkmak için vaatler net bir şekilde anlatılmalı ve bu zor dönemde onların çözemedikleri veya desteğe ihtiyaç duydukları konularda nasıl yanlarında olunduğu anlatılmalı. 

2) Müşteriler satın almaya zorlanmamalı. Satışa zorlayan, agresif, hedef odaklı faaliyetler kesinlikle askıya alınmalı. Müşteri firmada iletişimde olunan kişilerle daha fazla empati kurulmalı. Zaten müşterinin ihtiyacı varsa, güveni yüksek ve kaynakları yeterli ise kendisi alım yapmak için hareket edecektir.

3) Pazarlama söylem ve mesajlarında sağlık teması mutlaka geçmeli. Bugünlerde aksi söylemlerin etkili olmayacağı kesin. Örneğin Audi, 4 çemberden oluşan logosunu sosyal mesafeye dikkat çekmek için birbirinden ayırdı. Audi bu yaratıcı çalışmayı “evimizden çıkmayalım, mesafeyi koruyalım, sağlıklı kalalım, birbirimize destek olalım” notuyla paylaştı. Bunun gibi Dünya’da ve ülkemizde birçok güzel uygulama hayata geçiriliyor.,

4) Kaynaklar ölçüsünde krizi birlikte aşabilecek aksiyonlar alınmalı. Örneğin Dünya’da Amazon, Apple ve Microsoft gibi dev teknoloji şirketleri, virüsle mücadele eden kurumlara para bağışı yapmakta, sağlık çalışanları için kişisel koruyucu ekipmanlar vermekte ve hatta enfeksiyonun küresel olarak yayılmasını takip etmek ve analiz etmek için yazılımlar üretmektedir. Ülkemizde de bir çok başarılı örnek var. TİM’in ihracatçı üye firmaları ile dezenfektan üretme kararı vermesi, bankaların şubelerini 12:00-17:00 arası açması ve şubelere sınırlı sayıda kişiyi almaları vs. bir çok başarılı uygulama mevcut. Satış Pazarlama Direktörü olarak mensubu olduğum ve 22 yıllık köklü geçmişi olan danışmanlık, eğitim ve bilişim şirketler grubu Türev Danışmanlık olarak da önemli adımlar attık. Resmi web sitemizde “Krizi Birlikte Aşacağız” adıyla bir sayfa açtık. Burada şirketlerin krizi kayıpsız veya en az kayıpla atlatmalarına yardımcı olabilecek bilgiler paylaşıyoruz. Tüm sosyal medya ve uzaktan iletişim kanallarımızdan müşterilerimizi sürekli ve şeffaf bir şekilde bilgilendiriyor ve Grup Başkanımız Bülent Orta liderliğinde kriz yönetimi çerçevesinde tavsiyeler sunuyoruz. Hafta başında Kriz Yönetim Klavuzu yayınlayacağız. Ardından gelişmelere bağlı olarak farklı klavuzlarımız devam edecek. 

5) İnteraktif ve karşılıklı paylaşıma olanak tanıyan uygulamalar devreye alınmalı. Evden çalışma ve iletişime sosyal mesafe koyulması nedeniyle internet ve sosyal medya, birbirimiz ile iletişim ve çalışmalar için en önemli mecra olarak ortaya çıktı. CMO, ChadoTea Partner Mobilexpress Investor WorQuarters Tunç Berkman’a göre “Bu durum önümüzdeki üç, dört ay devam edecek. Burada yapılması gereken sıradan banner veya düz iletişim aktiviteleri yerine içinde oyunlaştırma barındıran, tüketiciyi tetikleyerek interaktif bir temas sağlayacak ve kitleler arasında paylaşımı olacak yaratıcı uygulamaları devreye almak olacaktır.”

6) Siparişten satış sonrası hizmetlere kadar aynı mesaj verilmeli ve müşteriye aynı deneyim yaşatılmalı. Müşterisiyle her mecrada aynı söylem ve deneyim ile iletişim kurmayı başaran samimi şirket/markalar bu süreçten güçlenerek çıkacaklardır.

7) Uzun vadeli pazarlama stratejisi için tüketicilerin bilinç dışı verisi iyi analiz edilmeli. FutureBright Grup Yönetici Ortağı Akan Abdula ve ZMET Enstitüsü Türkiye Başkanı Kurtuluş Kantar’ın Marketing Türkiye’de kaleme aldıkları yazılarında (**) ele aldıkları gibi, “virüs salgını ile birlikte Türk halkı, KONTROL ve GÜCÜ eline almaya başladı ve bundan sonra daha da fazlasını yapacak. Hazıra, kolaya, pasifliğe pirim tanımayacak. Ev yapımı prebiyotikleri, doğal antibiyotikleri üretecek, kendi yoğurdunu, tarhanasını yapacak, Virüsle mücadelesinde kendinden çok şey katacak. Virüsten sonra da, tekrar hissettiği gücünden kolay kolay vazgeçmeyecek. Bu yeni benliği ile markalara yeni rotalar çizecektir.”

8) Şirket içi iletişim güçlendirilmeli ve virüse karşı koruyucu önlemler alınmalı. Çalışanlar nezdinde riski, endişeyi azaltıcı ve güvene dayalı şeffaf iletişim bu dönemde pazarlama faaliyetlerinin başarısına önemli katkı sağlayacaktır.

9) Pazarlama ile diğer işletme faaliyetleri koordineli ve uyumlu yürütülmeli. Ortak karar alma mekanizması güçlendirilmeli. Hızlı ve sağlıklı kararlar alınmalı. Süreç dinamik olarak yürütülmeli.

Her krizde olduğu gibi mutlaka bu krizde geçecek. Önemli olan bu süreci aklı selim, sakin, riskleri iyi yöneterek, akılcı ve dinamik yönetebilmek. Unutmayalım ki, yıldızlar gece parlar!

Söz konusu biyolojik ve beraberindeki ekonomik savaşı hep birlikte aşabilmek dileğiyle,

Bir sonraki yazım krizde satış ve pazarlama psikolojisini yönetmek üzerine olacak...

https://www.linkedin.com/in/savastavsanci/
www.instagram.com/savas.tavsanci/
https://twitter.com/savastavsanci
https://www.facebook.com/savastavsanci
https://www.youtube.com/channel/UCoQHENZ6KmCxEYbMwU6r30g/videos

Yararlanılan kaynaklar:

*Akan Abdula, Kurtuluş Kantar, Korona masanın altında saklanan çocuğun içinden bir savaşçı çıkardı www.Marketingturkiye.com.tr 17.03.2020

**Tunç Berkman, Corona ile 10 Gün. İş ve Pazarlama dünyasına etkileri - Değişim Başladı !!, Linkedin yazısı, 22 Mart 2020